Ka tupa tan

Mi puitlinga siam che hi ka tum a. Tih lar che pawh ka tum a ni.
Tawng tam loh zir la, in la thu tak la, thusawi thiam zir bawk ang che.
Thu i sawiin i aw hi ti thum deuh la a thain ka ring, i aw hi a chhe ve si a.
Mahni inring tawk takin awm tum tlat ang che. Zam hmel leh zam aw-ka put loh hram tum la, nangmahin inzir thin rawh. Chanchinbua i thil chhuah te hi khawi hmunah pawh miin an zawt thut thut thei che a, a tam thei ang ber byheart tum ang che.
Zawhna an zawt che a nih chuan an beiseina bo lo zawngin chhang thin ang che. Engtirnan, Thil huphurhawm leh beisei awm lo tak pawh nise, "tihhram kan rawn tum dawn a nia," Kan tangho anga…'nangni in awm bawk a," "lo thlaphang suh u" tih ang chite hian i chhang thin dawn a nia.
Leader pakhat i ni tih hi hre reng ang che. Thawmhnaw inbel uluk ang che (a hun leh a hmun mila thawmhnaw thlan thiam a pawimawh).
Thian tha siam zel la, thian kawm duhtui bawk ang che. Thian changkang lo leh fel lo deuh (zu heh) chu kawm duh suh, han nuih deuh vur vur la, kal sawn vat zel mai rawh.
Kohhran leh sakhuana ngainep zawngin engmah ti suh ang che. Mizo zawng zawng deuh thaw hi Kristian kan ni a, sakhuana ngaisang mi kan ni si a. Chapona hi i cheziaah leh tawmkamah lan chhuahtir lo turin insum tlat ang che. Han insawi theih leh han chapo ve deuh hi kan chak ve tlat thin a, mahni insum theih a ngai a ni, tuman min pui thei lo, mahni kan pawimawh. Mi rinchhanin thil ti lo la, mahni kea din theih hi tum tlat ang che. Mi rethei nih tum lo la, inkhawl thei mi nih tum zawk ang che. Sum leh pai te hi Emergency-a hman tul hun a awm thin a ni tih hriain khek thin ang che. Sum tam tak sen ngai Accident te pawh tawk thut thei vek kan ni. Kum khat chhungin thil thar tha tak pakhat tal neih tum tlat la. I thil tih turah plan fel takin saim sa thin ang che. A chipchiar thei ang berin ruahmanna siam lawk rawh. Then khat chuan rawng ka bawl dawn an ti tawp a, a chipchiarin an ngaihtuah lawk lem lo; eng ang rawngbawlna chiah nge? Khawi hmunah nge? Tute hnenah nge? Engtik hunah nge? Hun leh tha eng zat nge sen ngai? Kum khat chhungin a rahchhuah (out come) eng zat nge kan beisei? kum 10 chhungin eng ang taka thanglian tur nge ni ang, etc.? hengte hi ngaihtuah lawk thin ang che. Tawngtai thlah thlam suh ang che, Lalpa tih hi finna bul a ni tih hi vawiin ni thlengin a la dik reng a ni tih pawm tlat ang che.

Zirchianna: "Tuivar Khua"

Tun tumah hian Tuivar khua zirchianna uluk taka neih a ni a, Tuivar khua ni ve lo te tan pawh; keini tlangmi kawl phaia chengte dinhmun min thlir thiamtirtu tha tak a nih kan beisei.
Tuivar khua hi khaw hlun tak mai a ni a, Tahan atang Mel 3 vela hlaa awm a ni. Tunah hian in 300 awma ngaih a ni. Kan zawhnate in 145-in uluk takin min chhan sak a, chuta a result chu hetiang hi a ni:
1. Chhungkua: In 145ah chhungkaw member zat 899 an awm. In 300ah chhungkaw member 1860 (Khuaa mihring zat) awma ngaih a ni. Chawhrualin Chhungkaw khatah member 6.2 awm ang an ni.
2. Thalai: In 145ah thalai member zat 330. In 300-ah thalai awm zat 682.75 (Tuivar khua thalai zawng zawng zat). Chawhrualin In khata thalai awm zat 2.3 a ni.
3. Naupang: In 145ah naupang kum 15 hnuailam mi 238 an awm. In 300ah chuan naupang 492.414 (Naupang awm zawng zawng zat). Chawhrualin in khatah naupang awm zat 1.641 (Naupang an tam lo hle mai). Naupang kan thlahthlam thin avangin khawlaiah naupang an tama, naupang ngah angin kan lang thin.
4. Graduate: In 145ah mi 44 graduate an awm a. In 300 (khaw pumpui)-ah chuan graduate mi 91.03 awm ang an ni.
Kawng dangin lo chhut leh ila; mi 899-ah graduate mi 44 an awm a. Mihring za zelah graduate 4.89% awm ang an ni.
5. Graduate ho Degree neih te: M.Sc, M.Th, M. Div, M.Min, B.Sc(Bot), B.Sc(zoo), B.Sc(che), B.Sc(Geo), B.Sc(phy), B.A(Geo), B.A, BRE, B.Th, L.T.H, AGTI. Khaw vannei tak an ni, degree tha tak tak nei an lo kuhtul mai.
6. Ram danga awm: In 145 atang mi 155 ram dangah an awm. In 300ah chuan mi 320.69 ram danga awm ang an ni. Mihring za zelah mi 17.24% ram danga kal ang an ni.
7. Ei zawnna: Eizawnna hi in khat atang pawhin chi hnih chi thum a awm thei a, a tlangpui lo tar lang ila. Leilet=81, Sangha dil=32, Ram dang atang=20, Pathian rawngbawl=13, Sumdang=10 leh kut thiam chi hrang hrang atanga ei zawngte an ni.
An Sangha dil hi fan tham zet a ni a, Kalay Myo, Tahan leh a chhehvel khuate sanghaa min chawmtu an ni a, an chungah hian lawmthu sawi pawh kan ba hial awm e.

He research a hlawhtlinna tura thahnem ngai taka min tanpuitu Pu Sawma (Tuivar Youth Association President) chungah lawm thu kan sawi a, tin kan zawhnate min chhan saktu in 145 chhungkuate chungah pawh lawm thu kan sawi nghal bawk e.
Mimal, chhungkua, Khawtlang hmasawnna leh dinhmun zirchianna hi thil pawimawh leh tha tak mai a ni a. Khawtlang hmasawnna leh dinhmun ziaka dah tha duh tan pawh he thil hi thil tangkai tak tur a ni.

Note: He zirchianna hi 2011 June thla chawlhkar hnuhnung ber khan peihfel a ni.
(Hei hi ka tupa (Thangchhuahzova) chanchinbu "Lengthiam"-a chhuah tur kan buatsaih a ni, Pba.)