Burma Lusei/Mizo Chungchang III.

Burma Lusei/Mizo Chungchang III
Sap ho leh mi ropuite chanchin (biography) ka chhiar hian, ka ngaihsan em em pakhat chu; an chanchin a thalai ringawt ziak lova, an tlin lohna leh an tihsualna ngeite pawh an thailang ngam hi ropui ka ti. Keini ho hi han in en ve ta ila, zu vanga thi tih hriat ngawih ngawihte pawh a vuinaa a chanchin han chhiar hian sual kaidum awm lo, mi thianghlim ang maiin a thatna lai hlir kan sawi kurduah a. A lo tihsual ve thin ziate, tling lo chung chunga Pathian thu a lo duh ve zia leh piantharna pawh a lo tem ve tawh thu te sawi ta ila mihring nihphung dik tak a phawk zawkin, a lo ngaithlatu tan pawh beng a khup lo deuh ngei ang.

Kan nu leh pa, kan pi leh pu ten an lo tisual ve a nih pawhin engvang nge hmaisen urh-a kan lo tan teh vak ang, an tihsualna lai chu hliah khuh talh kan tum dawn em ni? Chu ai chuan mihring ve bawk an ni a, an lo tisual palh a ni, a pawikhawp mai tih mai hi a hahdam thlak zawk a ni. Chuti ni lova, lo tuar nat chiam a, inbauh nantea lo hman hi keini thangthar hunah hian tangkaina a nei lo mai ni lovin, hmasawnna tur leh insiam thatna tura ke penna a dal thei zawk a ni. Kan history-ah hian va lut leh tur kan ni lova, inenfiah nan hmangin hmalam huna kan tihsual tawh loh nan history hi kan hmang tur a ni zawk.

Tun hma kawlphai lusei/mizote harsatna tawngpha leh hre pha, mit ngeia hmua lo tuar ve tam tak an la dam a, chanchin sawi chhuah nikhuaa sawi tur tam tak hria te hian thil hi a ruhlang rawtin an sawi duh lova, a chhan ni thei awm ang chu: (1) Thil kal tawhte a nih avang leh thenkhatte tan rilru natna thlen thei thilte a nih vang. (2) Miizote chu thukhuh kan uar thin vangin a ruhlangin an sawi lem lo. Upa Malsawma chuan, “Kan pipute hi tawngkamah an fimkhur hle a, a ruh lang rawtin an sawi ngai lo, thihna hial pawh hi a ngaithlatu tana ngaihthlak hrehawmin an sawi duh lo,” a ti. (3) Tin, mahni tan hlawkna a thlen lem lo bawk nen, an sawi tha duh vak lo. (4) Mizopa tlawmngaihna leh mizia; sawi vak vak aia chet atul huna chet chhuah mai duh zawk kan nih vangin an sawi tam lem lo. (5) Unaute chunga rilru tha lo pu anga lan an duh loh vang. (6) Ram pawn mi nihna chungchanga sawi thaihnain an thinlung a hneh vang. (7) Tin heng thu sawi avanga inhnuh hnawk buai (thubuai neih) an hreh vang a ni thei bawk ang.
Kan nu leh pa te leh sipai a tangte kha ziak leh chhiar lamah atlangpui thuin an sang em em lem lo va. An thil tawn leh hriatte pawh ziakin an tlangzarh ve em em lem loh avangin anmahni kawma zawh tawp loh chuan hriat tur a tam lo hle thin a ni. Tunlai angin Media a la chak lo va, hmun hrang ami chanchin kim chang taka inhraitpawh zung zungte kha a harsa a (Eg. Tahan chanchin kha LetpanChaung pa chuan a hre vak lo mai thei), chuvangin khatih hunlaia chanchin sawi deuh hat hat tling chin tawh ngat kha chu a na mai lo viau ang tih chu rin a harsa lem lo. Vengchhung erawh an inhre pawh em em thung entirnan, nula tlangval che khawlo deuh emawte chu veng pumin an hre thuai thin.

Burma Lusei/Mizo te chanchin hi ngaihven peih tan chuan upa zawkte ka atang hriat tur a lo awm teuh mai hi a lo ni. Tun ang IT (Information Technology) hunah hi chuan veng kilkhawra thil thleng te tak te pawh kan mizo khawvelin a hre ve ta zel mai a nih hi. Tun hma ang ngawt kha zawng a ni ta hauh lo mai!

Hei, tunhma hun hre pha te an rawn tawng chhuak tan ta pheuh pheuh mai hi a lawmawm tak zetin ka hria. Hei hian kan thanmawh bawk; kan inhnial thinna (LWO leh HLCA)-te leh rammi (citizenship) chungchanga kan insawithaihna te a tikiang ngeiin a rinawm. Thangtharte tan hnam leh sorkar chungchangah bengvarna pawh min pe. Thawk khat lai khan Mizoramah Party ruihchilh a nasa em em a, “kan party a nih phawt chuan Vawkpui pawh ding se ka vote ang” ti an awm. Chutiang bawkin, tunhma thil kal tawhah te kan chi leh kuang an nih avang ngawta tan hmun lo khuar chiam chiam te hi a hun tawh lo. Hmathlir (Vision) sawi tur enge an neih tih hi in chhutsak zawk ila a changkang. Mizo kan nih si chuan mizo hnam tan tha tura inhman hi kan bat a ni.

Kan history te hi intihvuivai nan ni lovin hmalam hun thlir thiamna min petu atan hmang ila. Tichuan a tu zawk zawkah pawh dik lohna lo awm sela, thil kal tawh a ni a, lak nat ten tun tur pawh a awm chuang lo. Tangrual tur kan tanrual loh avangin kan hnam hian a tuar thin a ni. Tun huna kan hmalakna daltu atan lek phei chuan hmang lo ila, kan tih tur zawk chu: “Nehemia’n, Jerusalem kulh bang chhiat thu a hriatin a thu hnawk a, Pathian hmaah, ‘Lalpa kei leh ka pa chhungten thil kan tihsual a ni,” a tih ang hian ngaihdam dil hi a tawk viau a ni.

Thangtharten heng thute hi kan hriata kal dan kan thiam theih nan Pa Vanmawia ziak,
“Kawlrama Cheng Lusei Hnam Nihna Dinhmun
Leh
Hmasawn Chhoh Zel Dan Tur Thlirna”

hi tlem te tein rawn tarlan ka tum dawn a ni.
A hmasa in Pu Vanmawia hi khawtlangah te hruaitu din hmun lo chelh hrep tawh, chinchang hre tak a ni a, a thu sawite hi a rinawm tawk hle ang tih a rin theih a ni.