Mar 10, 2009

Chapchar Kut: Ngaihven Hlawh

Zofate Kut ropui:
Zofate chenna hmun tinah Chapchar Kut hman dan tur hian ngaihven a hlawh hle. Zofate kut pui "Chapchar Kut" hmang turin T.Melody pawh Aizawlah an liam thla. Aizawl Chapchar kutah hian "Chhawnghnawt" te pawh a awm dawn niin an sawi. Ka la experience loh thil a ni a, tel ve theih a chakawm hle mai. Artui chhum hmin sa keng teuh ila, duhberte kha han barh ila, chuan kan celebrities ho te leh bul hnai a mite kha han barh kual leh i la, hlimawm dawn riau vin ka hria. Mizote chu a thlum a al ei za, anhnah kan inthar tema, chingal saum, bai kan insuahtawn thin a, chhuanchham kan intanpui tawn thin a, sem sem dam dam, ei bil thi thi kan lo nunpui thin a ni tih lantir nan hmang ila, thangthar ten chu chu he Chapchar Kutah hian atakin experience ve sela, hun rei lo te mah nise, zonunmawi ngaihhlutna kha thangthar lo awm leh zelte nunah chhawm nunin a awm reng ang. He program hi an tipuitling a nih chuan nula tlangval ho chuan nuam an ti ngawt ang le. Kan minister ho leh patling ho hlei hleiin a ruk takin nuam an tih ka ring bawk.

Tahan-ah March ni 25-27 hian Kut an hmang dawn a. Tahan veng hrang hrang leh a chhehvel khua atang Hnam lam chi hrang hrang entir a ni ang. Inchai chak zawnna palian, palaihawl, pate neih a ni dawn. Zaithiam tak tak sawm an ni bawk.
Tahan-ah hian Chapchar kut hi ni 3 chhung kan hmang thin a. Tahan phai zawlah hian lo lam eizawnna chu lei let hi a ni mai a, chap hal tur pawh kan nei ve ngai lo. Mahse chapchar kut hi uar takin ni 3 chhung ngawt kan hmang thin a. Kan culture, hnam lam, leh nunphung vawn himna leh thang thar zelte hnenah pholanna hun pawimawh tak mai a ni. Kan naupan velai chuan Tahan 'B' group field-ah ropui taka hman thin a ni a. Kalay Kabaw phaia zo hnahthlak zawng zawngte tan ni ropui eltiang a tling a ni.
Chhunah infiamna chi hrang hranga hun hman thin a ni a. Inchai, inbuan, thirtiang khawh, lung den, in zuan siak te. Zan lamah chuan zai thiam tak tak zai leh hnam lam entir thin a ni a. Ka hriat ve phak chinah chuan Zodi ho khan music lam mawhphurhna hi chu an la deuh ber.

Chapchar kut hi en man awm a ni thin a, organizer ten dapin an hung phui vek a, naupang leh puitling ticket man pawh an tihrang thlap a, enman erawh a to vak ngai lo. Chapchar kut lo thleng tur hi kan ur lawk nasa ve thei hle, hemi nia hman atan pawisa pawh kan lo khawl ve sa thin a. intihsiakna tel tur ten a hma atangin an lo inbuatsaih bawk a, hnam lam zir thawm veng tinah hriat tur a awm, inchai te pawh an zir nasa thin hle. Tlangsiama te, Chalchungnunga te, Kawlthangvuta te rawn lar chhohna pawh chapchar kut hi a ni. Talent nei tha te tan inhmanna hun tha tak a ni.

Vawiin ni thlenga kan la hman chhunzawm kan mizo Kut ropui chu he Chapchar Kut chiah hi a ni a. A pui a pang, a tar a zurin kan hlimpui em em thin a. Tahan-ah chuan hetiang reng renga kut (fest) ropui hi eng hnam mahin an huaihawt ngai lo, a ropui ber a ni thin. Naupanga thu chang; field sir tluan chhuak khan eiin dawr chi hrang hrang a awm a, thil han ei vel kha nuam ka ti ve thei khawp mai. Carnival-a an tih thin angin Ball vawm te, hupthuk te leh a dang dang pawisa nena infiamna pawh a awm thin. Mipui hi kan zi mup mup reng mai a ni.

Hun a lo kal zel a, vanduai thlak takin eng eng emaw avangin late 1980's (a kum chiah hi ka hre ta lo) vel atang khan sorkar-in kan kut pui ber Chapchar kut chu hman min phal sak ta lo va. Aizawl-ah ka awm tawh a vangin thil kal zel hi ka hre ta lo.
1970's chho vel hi chuan Tahan-ah hian pawi pawh nise, dawn pawh nise tedim pawh nise Mizotawng vek kan hmang a. Tahan bazarah leh inkawmna velah te mizotawng hi an hre vek tih theih a ni. Tlawmngaihna nunah pawh nasa takin kan Chin unau dangte hian min entawn a, kan lak atangin an inzir nasa hle a ni.

Mahse hun a lo kal zel a, Tahan pawh a lo thang lian deuh deuha khawte lam a tang mi thar an lo pem lut zel a. Kawlphaia Mizote khawpui Tahan atang chuan mizo te min um chhuah duhtu an lo lian ta hial a. Chung mite chuan thu fahrah te te kan pipu te tawngkauchheh an rilru tinatu then khat la chhuakin an mi leh sa te an fuihpawrh a. Ro hran rel an duh a, lalna chan an duh a, an tawng vawrh lar an duh a, hmana mahni in chhungah pawh mizo tawng hlir hmang thin khan an thiam ta tlat lo mai a. Tute pawh hian mahni tawng vawn nun leh tihhmasawn hi kan duh theuh va hei hi thil tha tak pawh a ni. Mahse midang sawisel lo leh er kher lo hian tihhmasawn dan hi thiam sela tha tur a ni a.

Tichuan Tahan-a kan thalai pawl lian ber mai, kawl vai laka zofa tute pawh humhim thintu leh thalaite thlavang hauh thintu, tlawmngaihna chhawm nunga, thalai te chawkphur thintu, mi tlawmngai mi hming tha te hnenah chawimawina hlan thintu, hnam dang mi damdawiina thi buaipui ngai leh ruang zawn ngai te, thlan laih sak ngai te, thisen pek ngai leh tanpui ngaite a tul anga hma laksaktu, kawl vai tlangval laka kan nula te humhim thintu. Hnam lam, Lenkhawm zai, leh thu leh hla (debate) hmanga kan thalai nunah Zonunmawi tuh thin tu, Veng hrang hrang leh khaw hrang hrangte min huikhawm tu Tahan Central Thalai Pawl chu, thiat tumin sorkar lamah hma an rawn la ta ngei kha a ni a, hlawhtling thawkhatah chuan an inngai awm e. Mahse hnamtin hian mizia leh thisena bet nunphung leh thlir dan thuhmun hi kan nei thin a, mipui hian thil hi an hai vek bik lo va. Heng ho hian an duh dan tak phei chuan kawl phaia mizotawng hmangte hi Mizoram lama min hnawh thlak vek mai hi an duh a (MNF sulhnuah khan burma sorkar a lungawi lo bawk nen), Chin an ni ve lo, Mizoram mi (Indian) an ni an ti a. Tichuan heng neuh neuh avang hian kan hotute lam pawh Court kal fo a lo ngai ta kha a ni a. Kalay leh Kabaw valley hi kan luah ram ngei a ni tiin hum him hna thawkin kan hotute an tul em em a ni. Enge maw zawng taka ngaihtuah chuan Tahan vela zofate hi nekchepin kan awm bik emni chu aw.. Chin unau ten heti hian min ti a, Zoram lamah boruak enge maw a awmin hmer tel vek kan ni leh bawk a. Mahse keini mizo intite hian kan unau rilru te tak tak te hi hriat thiamna zau tak nen kuangkhuah thei turin kan kut kan phar renga, pa chan chang taka kan awm chhunzawm zel hi a pawimawh zel ang. Mawlna hi a reh tial tial anga, chibing in lak tetna hi hnawlin a awm chho zel ang. Kan sumdawnna leh kan hming thanna tur tihlen zel kan duh anga, u leh nau leh thian siam kan la thiam ve tulh tulh mai ang.

A sei ta hle mai, a tawi zawngin sawi mai ila.
Kan puipate thahnem ngaihnain kum 2006 khan Tahan-ah Chapchar Kut chu hmang leh turin hma an la a, mahse kan Falam unauten min thik tlat mai si a, sorkar hruaitu lawk te chu an lo va tlawn kual vel a, Chapchar Kut hman theih lohna turin. Kan hotute chuan chapchar kut an hman tum dan leh a chhan te, thiam takin sorkar miliante chu an va hrilhfiah ta a. Vannei thlak takin sorkar hotu lian khan a lo hre thiam khawp mai a, mahni culture vawn nun chu thil pawimawh tak a ni, kawlram hnam te nau zawng zawng hian ti thei sela kawl ram tan pawh thil hlu tak a ni, a lo ti ta hlauh mai a ni awm e. Tichuan tluang takin kan hmang chho ve leh thei ta a, kuminah pawh Tahan Mission Veng Centenary Hall-ah March 25-27 hian hman tur a ni a. Tin inchai chakna zawnna hi chu ni 23-26 zan hian EFC Hall-ah neih thin a ni ang. Kut tiak niah lawmman te sem a ni dawn a ni.

He ka thu ziak hi hnam inpumkhatna tichhe tur zawnga ziak ka ni lova, kan hun kal tawha kan ke pen dan a tleunate inenfiah nan hmang ila, zo hnahthlak kher lo pawh tute pawh hi unau vah leh thianah siam i zir zawk ang u.
I Kut ve dawn em?

6 comments:

Anonymous said...

U Puibawiha chu i ziak tha hle mai. Kan naupan lai Tahan chapchar kut te pawh min hriat chhuah tir rum rum a lawm le.


Tahan Chapchar Kut Sawkarin an khar tak chhan kha chu, kan unauten(Abik takin Falam & Tidim thenkhat) te min hek nasa hle a, an hman hnuhnun ber(Akum ka hre mai bik tawh lo) khan Halkha-pa an thah a vang khan hekna rem chang leh zual a awm tak vang leh Thualthahna a awm a vang khan sawrkar lam khan hman an awih ta loa ni kha.

Mizote leh Chin-te hi mi hran ang deuh riau angin i thu ziakah hian a lang deuhin ka hria a, Lushai leh Mizo hi hriatpawlh loh hram i la. Keini Burma a, Duhlian/Lushai tawng hmangte hi sawrkar a, kan in register a sawrkarin Burma ram hnam chikhat a min pawm kha 1973 March 23 a nia "Lushai" tih a in register ka ni a. Mizo kan tih chuan a huam zau zawk a, kan unaute pawh Mizo kan ni lo tih mahse Mizo-in a kawh tum ah chuan a huam tel vek tho hian ka hria a, i ngaihdan erawh ka hre bik hran lo le.

Ka rawn zuah duahna chhan chu Mizo kan tih hian Lushai tawng hmang ho choh hi kan huam tir deuh bik em ni aw? tih thuhla mai mai a nia. He thu hi chu sawi thiam pawh a har, Burma a Mizo a lungawi ho hi Lushai chi chu an ni vek lo a,Lushai kan ni kan tih dawn chuan kan Chi(Family name) a tang kan chhui dawn chuan a then hi Lushai kan ni leh bawk si lo a, Mizo kan tih hian kan unaute hian a helh deuh bawk sia , thil buaithalk tak zawnga ni.

Puibawiha said...

zochepa,
I rawn leng luta a lawmawm e.

Mizo tih hian zo hnahthlak zawng zawng min huam veka, mahse chin intite hian zuk hrethiam tha duh tlat lova. Mizotawng (Feb. thlaah ka ziah "Mizotawng" kha en la) hmang te chauh hi Mizo min ti a, an inchhiar tel ve ngai tlat si lova, keinin kan huam tel vek laiin anni chuan chin-ah pawh min huam tel loh kha an pawiti tlat si lo va, chutiang hawi zawnga ka thuziak zul zui hian ka sawi chho ve ta zel a ni e.

Sekibuhchhuak said...

A bengvarthlak in a ngaihnawm e!
Tun tum Aizawl lama an hmang tur hcu tih MIZO ( traditional ) an tum hmel hle mai. Chhipchhiarin an hman dan tur pawh ka lo hre lova, Chawnghnawt te an ti dawn anih chuan nuam ve duh reuh ngawt ang. Thangthar tam tak tan hriat belhna te pawh ani a nga.

Puibawiha said...

@Seki...,
Ni e, an hman dan tur chipchiar taka hriat a chakawm ngawt mai.

Chhawnghnawt hi tipuitling ngei sela ka ti ngawt mai. Hman ve a chakawm dawn khawp mai.

triplestar said...

Ziak thin ngaihnawm hle mai. Mizoram lam ai chuan in hmang nuam thin zawk a nih hmel, tel ve a chakawm khawp mai.

Nia, mizo leh zo lo-ah hian buaina a tam khawp mai, thenkhatin mizotawng(heipawh sawi fe tham a awm) an hman loh chuan mizo ni loah an ngai, zo hnahthlak nge2, mizo ngei nia ngaih ten 'mizo ka ni lo' te an lo ti ve rawl bawk si nen, buaithlak thei khawp mai.

Zo hnahthlak zawng2 te hi chu 'mizo' tihah hian lungawi mai ila fel berin ka hria. Burma ramah pawh mizo dik tak, mizo rilru pu tamtak in la awm hian thla in timuang khawp mai. Chapchar kut nuam taka in hman theihnan duhsakna ka hlan a che u.

Puibawiha said...

Triplestar,
Rawn leng lut ve fo rawh khai.

Mahni hmun hmunah hlim takin kan kut thei hi a lawmawm tak zet a ni.