Mar 15, 2009

Chapchar Kut Vs Khawthlang kohhran

He thu ziak hi chhinchhiah tlak tak nia ka hriat avangin ka blog-ah hian ka suan lut a, Kut hman dan chungchangah hian kan ngaihdan a in ang lo hle tih a hriat theih a. A thenin Mizo thil hlui entirna (exhibition show) ang vel leka ngai an awm laiin, tun hma mizo pipute hman dan zulzuia hmang duh pawh an tam tho. Khawthlang kohhranin kan culture pawlh dal riauva hriain, Pathian hi kan culture nen kan be ve tur a ni an ti. Kohhran lam atanga teh chuan 'Zu' hi issue lian tak a tling si a ni.

emizoram dot com a mi a ngai ngaiin ka rawn chhawp chhuak e.

chapcharkut

Aizawl: Kum 2009 March ni 13 a ni a, Kristian sakhaw lo luh atanga kum za chuang fe a ni tawh. AR Lammual-ah chuan Mizo nuna bet Chapchar Kut chu sawrkar ruahmannain hman a ni. Chu Kutah chuan Mizo nunhlui lemchan a ni. A takin Mizo nun hlui leh culture-te chu a awm thei tawh lo niin a lang, thupuiah pawh, "Chapchar Kut Lal Isua nen," tih a ni, chu chu art&culture minister leh Kut thlengtu PC Zoram Sangliana tawngkam a ni.

Mizo pi leh pute huna kut hlimawm Chapchar Kut-ah hian khawthlang kohhran, Kristian rinna a lo luh hma chuan hun rei tak ata tawh an lo chin chhoh dan leh tha nia an hriat danin he kut hi an lawm thin. Kum 1984 hnu lama Mizorama Kristian sakhua a lo luh hnuah erawh Mizo pi leh pute lo chin ve thin, Mizo nuna bet tlatte chuan hmun an chang lo chho ta chho tial tial a, Mizo culture tia sawi theih, kum za tam Mizo nun nena inhne riala lo kalchho chu khawthlang(western) nunin a thlak chho ta zel a, Kut leh Mizo thil hluite chu khawthlang sakhaw nunin a phuar chho a, mi thenkhat chuan "culture pawlhdaltu" ti hiala khawthlang sakhaw rawn lut chu an sawi hial thin.

“Mipui kan thu thuapa a tawpah rei lo te kan chai a, nileng khan show kan thlir a ni ber mai. Kut kan chhim chu a ni meuh emawn chu le, mipui tan kha chuan…” tiin Chapchar Kut AR Lammuala entu pakhat chuan a sawi a, hetih lai hian, “A hmuhnawm a, Chapchar Kut pawh ti kher lo ila, Mizo thil hlui entirna Kut ti mai ila,” tiin a tel ve dang pakhat chuan a sawi thung.

Aizawl atanga hla lo te, Sialsuk khuaah chuan Chapchar Kut hi hman a ni a, AR Lammuala hman dan nen erawh a inang lo thung. Anni chuan zu chu ‘hnam thingpui’ tiin an sawi mai a, a duhin an in a, a duh lo chuan an in lo mai niin Aizawl atanga he hun va chhimtu journalist pakhat chuan a sawi.

Heti chung hian tunhmaa Mizo Chapchar Kut hman dan nghilh theilo rawn fehchhuakhi Lammual-ah hian an awm tho a, nu pakhat chuan iptepui rawn ak chhuakin a ipte chhungah zufang a rawn ak a, kum upaho thutna lamah kalin upaho thenkhat a tulh a, hei hian lawm a hlawh hle, a in duh lo awmte pawh an kawrah a theh hram. He nu hian hei hi tun hmaa Chapchar Kuta chin thin a nih thu a sawi nghe nghe.

"An sakhaw rin danah chuan Pathian hi kan culture nen kan ve tur a ni, sap tih dana biak kher a tul lo, chu chu hnam fing tih dan a ni," tih hi a ni tiin journalist chuan a sawi a.

Nimin nileng khan Thiangzau kohhran chuan in lian tawk tak pakhatah Chapchar Kut hi an hmang a, nilengin an lam a, "chheihlam leh Mizo lam chi hrang hrang nen an nileng a ni ber mai," tiin thudawnna chuan a sawi a, Kut thlengtu inah hian tlai lamah ruai an theh nghal a, Aizawl lam atangin journalist thahnem tawk tak leh Aizawl pa rawn tak takin he Kut hi an va chhim ve nghe nghe.

"Lal Isua khan sacrament kha kan zingah rawn sem se la chuan khawthlang wine kher a sem lo ang, rakzu a sem mai ang," tih hi an ngaihdan a ni. Samlukhai atangte leh a chhehvel khua atangtein he Kut hi an chhim a, an kohhran member zat chiah hi an inchhiar thei lo a, an ngaihdan pawmtute an member an ni vek lo pawh a ni mai thei.

Kum hmasa lamah khan Aizawl sa zuarten an sa zawrhna hmunah Chapchar Kut hi ruai nen an lo hmang tawh a, hetiang chiah hian kuminah pawh hian Mizoram hmun hrang hrangah kut hman a ni. |awngkam tualleng tak pakhat chu "Kut sa" tih leh "Kut Zu" tih hi a ni.

"A bila hmang an tam a, thianzaho leh eizawnna inangin intelkhawmte chuan hmun hrang hrangah he Kut hi an hmang a, chheihlam leh sawrkar khap in chite nen an hmang ber, chu chu Mizo nuna bet tlat nia ngaih a ni si a," tiin journalist pakhat a hming tarlan rem lo chuan Evening Post a hrilh bawk.

tmelodychapcharkut

6 comments:

Puia said...

Ni e, Kristianna a rawn luh khan, a rawn puluttu Sap culture kha a tel tlat mai a. Isua hi Sap a ni lo va, Pathian hi Sap a ni bawk lo va. Hnam zawng zawngte ta Isua, Pathian a ni a. Kan chenna leilung leh khawmual a zirin amah kan biakdan leh amah kan rindan pawh a inang vek thei lovan tih pawh hi Baibulah kan hmu a. Sap ho khan Isua lo chhuahna Israel te culture kha an pawm hauh lo thung a. Israel te kut hrang hrang an hmang chuang hek lo. Hetih lai hian an mahni hnam culture leh Kut erawh a ropui thei ang berin Zu nen, Sa nen, Lam chi hrang hrang te nen an hmang thung a.

Mizoten Kan Kut ropui ber ber hmandan chu Kristianna nena a inhmeh lo nia kan hriatna tlat hi kan rilru a kristian dan hi a Sap em vang a ni ber a. Mizo takin a kristian theih a, Mizo takin a changkan theih bawk a. Sap taka kristian kan tum tlat mai te, Sap taka changkan kan tum tlat mai te hi kan thlak danglam ngai lai tak chu a ni. Nagaland Kut (Hornbill) kan tluk loh zia mai chu sawi hian a siak tawh lo. Culture show ang chauh a Chapchar Kut kan hmang hi chu a pamhmai ka ti thin khawp mai.

Unknown said...

chapchar kut kanhmang thin hi mizo nun a timawi em em in,thangthar ten kan pi kan pu te nunzemawi leh tlawmngaihna ti chhawm chho tu a tan pawh in a tha hle in ka hria a,mizo dan leh dun te pawh hi a tinghet hle in ka hria bawk a ni.

Puibawiha said...

@zorunpuia,

Kan rilru Krisatian dan hi a sap em a, i rawn tih hi a dik ang reng khawpin ka hria. Tin kan mission sap te khan kan culture leh tih dan phungte kha min lo zah sak deuh sela chuan a ziaawm tur a nia.
Kan lo tih thin dan kha Kristianna nen inrem lo leh inmil lo va min chhuahsak zo ta si a. Tunlai missionary te ang hi chu ni sela a dan a dang deuh tur. Tunlai chuan a ram mite context milin Pahtian pawh kal pui dan ngaihtuah zel a ni ta a.


Zira,

A ni khawp mai, heng kan Kut te hi kan culture kan pholanna leh inzirtirna hun tha kan neih chu a ni miau si a nih hi.

Puibawiha said...

Typing mistake:
*Pahtian pawh= Pathian thu pawh

Geminiboyz said...

Hetiang kut hi bansan chi ah ka ngailo. Naupang lehzual te tan phei chuan a hmuhnawm mai piah lamah hmanlai Mizo nun an hriat theihna hmanraw pawimawh tak a ni. Tlem a puitling lehzual te tan pawh kan lo hriat leh zir te a tak a kan hmuhna hun a nih avangin a pawimawh em em

Puibawiha said...

G..boy,
I ngaih dan hi ka tawmpui che. Kan kut hi urhsun zawk leh changtlung zual zel tura creative taka kan hman thiam pawh a tul zel ang.