Mar 18, 2009

CHHAWNGHNAWH

Ka article hmasaa ka tarlan tawh angin Chhawnghnawh mawlh mai khi ka ngai urhsunin ka hmang chak ve em em a. Kan zonunmawi inzirtirna atan leh hrilhfiahna atan chapchar kut apiangin hman thin ni tawh sela tha hlein ka ring. Chhawnghnawh dawn a piangin Mizote chu hetiang hian induhsaktawn takin, a thlum a al ei zain, sem sem dam dam, ei bil thi thi tiin, a te ber atang a lian ber thlengin lungrual takin kan lo khawsa ho thin a ni, tiin thangthar zel te hrilhfiahna tha tak a ni ang a, sawia ngaihthlak ngawt aiin hetianga a taka han hman ve ngei chu a mi deh dan pawh a ril duhin hriatfiah a awlsam a, theihnghilh a har tawh thin a ni. Naupang tan phei chuan tawng upa nena hrilhfiaha sawi teuh aiin hetianga a taka an tih hian an tan hriatfiah a awlsamin an nunah pawh a bet zawk thin a ni.

Kum za tam a vei hnuah khawvel changkanna leh western nunphungin tun anga min fan hneh zual zel chuan kan zonun hi thingtlang kil khawr te teah chuan hmuh tur a la awm ve zeuh zeuh a ni kan tih hun te pawh lo la thleng thei a. Thangthar zel te hnenah Zonunmawi hrilh fiah nan word (thumal an hriatfiah theih tur) hman tur tak ngial pawh haihchham hun a lo la thleng thei a, mahse chutiang hun a lo thleng a nih pawhin he Chhawnghnawh hi Kut nia hlim taka hman a nih tikah chu chuan nasa takin Zonunmawi chu enge a nih hriatfiah thiamna leh vawn nunna kawngah hna a thawk anga, hnamah inlungrualna min neihtir lehtu a ni thei ang.

Tlawmngaihna kan tih te, Zonunmawia bet kan nun dan chi hrang hrang kan ngaisang tlang a, value kan pek tlan vek a vang hian hnamah lungrualna pawh kan nei a ni. Kan hnam a zatve dawn lai mai hian tlawmngaihna hi a ho tiin engngah mah ngai lo sela, kan lungrualna chu enge maw chen a chhia tihna a ni nghal ang. Kan tlang kan ram, kan mi kan sa te hian kan zonunmawi hi kan kal san thui poh leh kan kehchhiatna vangkhua a zau ting mai dawn a ni.

Hlemhletna leh sualna chi hrang hrang, kohamna te hian kan zonunmawi an hliahkhuh meka, hengte hi zonunmawiin a lehthal tikah kan ram chu a par vul leh ang. Ram ka hmangaih a ni tih sawi kur vak a ngai lo va, ka nunah zonunmawi lantirin a ram mi leh sa te ka en dan leh an chunga ka thil tih dan chuan ring takin thu a sawi tawh zawk ang. Sap, kawl vai-a piang kan nih loh avangin kan hnam tana Pathian min pek Zonunmawi hi kan ram leh mizote tan lungrualna tlanga min dintirtu leh hnam anga kan dinchhuahna tura min phuarkhawmtu pawh a ni.

Khawvel ram changkang zawk leh mifing tak takte bulah kan inzar pharhin kan khawsakna ram pawh a darhsarh tial tial a, changkang zawk leh fing zawka kan ngaihte nunphung leh tih dan chuan awlsam takin min influence thei a, amahni kan ngaihsan miau si chuan. Kan ram, kan khuaa zonunmawi tak thin pawh kha chung ho bulah chuan a lo mawi zo ta meuh lova hriatna mitdel tak mai chuan min bawh buai thei bawk. Tlawmngaihna te chu atthlak riauva hriatna leh “thu khuh” mawi taka kan hman thin te chu insitnaah min chantirtu mai a lo nih chuan, ka mizo pui dangte ka lungrualpui thei lo tan a, kan zonunmawi pawh chu ka ngaihlu lo tan a, ka chipuite nena lungrualna ka hlauh tan a lo ni ang. Ka zo identity pakhat chu kawngsirah ka khuihlet mai mai tihna a ni a. Mi tuin emaw chu ka identity kawngsira mi chu an rawn hmuh tikah choak arawn inbel tum kha tu nge ni tih zawhna chu thinlung chhungrilah a ri nawn ut ut tawh ang.

Zonunmawi tlawmngaihna hi a te ber atang a lian ber thlengin kan ngaihsan tlan dial dial theih nan, “Chhawnghnawh” te hi a takin hmang ho dial dial thin ila, kut tihlimawmtu a lo ni bawk anga. Kan hman a piangin kan zonunmawi tak kha rilruah a thar reng thin dawn a ni.

Tum khat chu heta ka zirpui Korean ho nen ministry kan nei ho va. Tichuan kan Korean thian pakhat inah chaw kan ei hova. Tah chuan, chaw kang (chaw kan chhuma a mawng ut) hi tuisik nen an chawm a, urhsun takin an ei ta a, mak ka ti ang reng hle a, an hmel ka en a, an thil ei chuan an nunah awmzia thuk tak a nei tih hai rual a ni lo. Tichuan ka zawt fiah ta a.

Hmanah, an ram harsat lai tak tak chuan an rethei em em a, eitur mumal pawh nei lovin hetiang hian chaw kang hi an lo ei thin tiin min hrilh a. Thangthar ho chuan chutiang retheihna chu experience lo mah se, an nu leh pa, an pi leh pute retheihna leh tumruhna chu a hriat chhuahtir a, an tan chuan kawng tin renga fuihtu tha tak atan an hmang hi a lo ni reng mai a.

2 comments:

Sekibuhchhuak said...

Ngaihnawm lehpek ! Tun tum Chapchar Kut kha chu a nawm hmel mup mup khawp mai.

Ni e kan khawvel danglam zelah kan Zonunmaiw tam tak kan hlauh mek zel a. Tun hma a Zonunmawi kan tihte pawh kha, thangtharte hi chuan, Zonunmawi anih leh nih loh pawh hi kan thliar hrang thiam tawh mang lo niin alang a.

A chawi nun theih chin hi chu chawi nun zel tlaka ni. Bible zirtirna nen a inmil tam tak a kuh trun si a!

Puibawiha said...

Western nunphung hian chaktakin min influence a, IT hunah kan cheng a, Internet, mobile phone kan leklamna hi a la rei lo hle a, mahse kan nun dan leh rilru suk thlek dan te, kan world view te danglam chak zia thlir hian kan duh emaw duh lo emaw, khawthlang nun phung hi chuan thlipui angin min tuam zel dawn niin a lang. Chhungkuaah leh khawtlangah pawh individual taka awm kan duh tan zawk, khawtlang ngaihdan pawh "I don't care" an tih tlak chuan tih ngaihna a awm lo chu a ni mai a.
Hetih lai hian kan zonunmawi hi thang thar zelten awlsam taka an practice theih dan tura creative taka kan tihdan pawh kan tihhmasawn ve zel a ngai a ni ber mai. Chhawnghnawh te hi kut tihlimawmtu a tan, thangtharte tan hman nuam tak ni bawk siin kan zonunmawi tak sawifiahna nan creative taka kan hman thiam hi pawimawh hlein ka hria.